İnternet çağında özel hayat olur mu?

Özel hayatın mahremiyetini koruyan mahkeme emirleri, ifade özgürlüğünü ihlal mi ediyor? İngiltere günlerdir bu soruyu tartışıyor.

Tartışmayı, evlilik dışı ilişkilerini dedikodu sütunlarından gizlemek isteyenlerin, mahkeme kararıyla medyaya yayın yasağı getirmesi başlattı. Mahkemeye başvuranlar, genellikle zengin ve meşhur erkekler. Susturmak istenilenler ise genellikle, genç ve güzel kadınlar. Yaşadıkları gayrı meşru ilişkiyi herhangi bir gazeteye, televizyon kanalına anlatamıyorlar. Medya organları, değil isim vermek, böyle bir mahkeme yasağının olduğunu bile bildiremiyor. İhlalin ciddi cezai yaptırımları var.

Ancak çağ, internet çağı. Bu mahkeme emirlerine Twitter gibi internet sitelerinde meydan okuyan ve gizli bilgileri uluorta açıklayan binlerce kişiye karşı, polisin yapabileceği birşey yok. Ve internet haricinde, İngiltere’de bu tip mahkeme emirlerinin delinebileceği bir başka mekan daha var: Parlamento. Milletvekilleri parlamentoda istedikleri herşeyi özgürce, ceza alma korkusu olmadan dile getirme serbestliğine sahip.

Liberal Demokrat Parti’den milletvekili John Hemming, işte bu hakkı kullandı ve özel hayatını korumak için yayın yasağı getiren kişilerden birinin Manchester United’lı yıldız futbolcu Ryan Giggs olduğunu açıkladı. Hükümet, milletvekillerinin konuşma serbestisini suistimal etmemeleri uyarısında bulunmuştu.

Twitter devrimi

Fakat milletvekili John Hemming, internette rahatça dolaşan bir bilginin İngiliz basınından men edilmesini anlayamadığını söyleyerek, sözkonusu mahkeme emirlerini bir süredir sık sık eleştiriyordu. John Hemming, futbolcunun adını Twitter’da açıklayan 75 bin internet kullanıcısına mahkeme emrini deldikleri için hapis cezası vermenin hiç pratik bir seçenek olmadığını söylüyor. Ancak İngiltere Yüksek Mahkemesi, yayın yasağını kaldırmayı reddediyor.

Bun karşın medya hukukçuları, Sun gazetesinin mahkeme emrinin kaldırılması için yeni bir girişimde bulunacağını düşünüyor. BBC’nin siyaset muhabiri Norman Smith, özel hayatı koruyan mahkeme emirlerinin geçerliliği tartışmasının giderek dallanıp budaklandığını, siyasetçilerin ise gelişmelerin hızı karşısında karar vermekte zorlandığını aktarıyor. Hükümet, özel hayata dayalı yayın yasaklarının bütün boyutlarıyla gözden geçirilmesi için yeni bir komite oluşturacağını duyurdu.

Yasağın savunucuları, özel hayatıyla ilgili bilgileri korumanın bir insan hakkı olduğunu söylüyor. Eleştiren çevreler ise, avukat paralarını karşılayabilen zengin ve güçlü erkeklerin, evlilik dışı beraberlik yaşadıkları daha güçsüz kadınları susturmak için mahkeme emirlerini bir tehdit aracı olarak sömürdüğünü belirtiyor. Basına yasak getirilmesinin ifade özgürlüğünü çiğnediğini söyleyen ve mahkeme emirlerine ilkesel olarak karşı çıkanlar da var.

Ve hemen hemen herkes, internetle iletişimin sağladığı yeni özgürlükler karşısında, medya yasalarının artık köhneleştiği konusunda hem fikir görünüyor.