Pandemi nedeniyle gerçekleştirilen uzaktan eğitim sisteminde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocukların zorlanabileceğini belirten uzmanlar, alınabilecek bazı önlemlerle yaşanabilecek olası sorunların azalabileceğine dikkat çekiyor. Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocukların uzaktan eğitimde sorunlar yaşayabileceğini söyledi.
ABONE OL
Bu süreçte tedavinin aksatılmaması gerektiğini ifade eden uzmanlar, özellikle ders çalışılacak ortamın sade olmasını, dikkat dağıtan unsurların ortadan kaldırılmasını tavsiye ediyor.
Uzmanlara göre çocuğun derslerden kalan zamanlarda egzersiz yapması, oyun oynaması, teknoloji kullanımının sınırlandırılması ve fiziksel mesafeye dikkat edilerek arkadaşlarıyla sosyalleşmesinin sağlanması da son derece önemli.
Daha fazla uyum sorunu yaşıyorlar
Bu çocukların günlük hayatlarını düzenleyebilme ve organize olabilme, evde aşırı hareketlenme ve enerjisini atamama konusunda sıkıntı yaşayabildikleri ve eğlence amacıyla teknoloji bağımlılığı risklerinin daha yüksek olduğu ve arkadaş ilişkilerinde uyum sorununu daha sık yaşayabildikleri bilinen gerçeklerdir.
Yüz yüze eğitimden uzaklaşma dezavantaj
Bu çocukların okul hayatından uzaklaşma, ders başarılarında düşme, günlük hayatlarında zaman yönetimi ve organize olma, sosyal hayattan uzaklaşma, yaşıt iletişimlerinde düşme, aşırı hareketli olma ve ekran bağımlılığı geliştirebilme riskleri açısından yaşıtlarından daha yatkın oldukları aşikardır.
Bu tavsiyelere kulak verin
Bütün bu riskler göz önüne alındığında DEHB olan çocukların bu süreçten en az etkilenmeleri yönünde bazı tedbirler alınabilir.
İlk olarak virüs ve korunma yöntemleri çocuğa anlayabileceği bir dille anlatılmalı ve korunma yöntemleri açıklanmalı ve anlatılmalıdır.
Ayrıca unutulmamalıdır ki bu süreçte çocuğun tedavisinin devam etmesi çok önemlidir. Çocuk ilaçlarını düzenli almalı ve psikiyatrik muayenelerini ihmal etmemelidir.
Günlük rutinlerin korunmasına dikkat edilmeli
Öncelikle çocukların günlük rutinlerinin korunması çok önemlidir. Çocuk sanki yüz yüze eğitime devam ediyormuş gibi okula devam ettiği dönemde sabahları hangi saatte kalkması gerekiyorsa her sabah aynı saatte kalkmalı, kahvaltısını yapmalı, üstünü değiştirmeli (mümkünse okul üniformasını giymeli) ve tam saatinde uzaktan eğitimin başında olmalıdır.
Derste dikkatini dağıtacak materyaller uzak olmalı
Uzaktan eğitim dersleri devam ederken çocuğa yüz yüze eğitimde yasak olan oyuncak, cep telefonu gibi dikkatini dağıtabilecek materyalleri yanında bulundurmasına izin verilmemelidir.
Ders aralarında sohbet edilmeli
Yine ders aralarında televizyon gibi eğlence amaçlı ekranlı cihazları kullanmasına izin verilmemeli, bunun yerine çocukla kısa sohbetler edilebilir veya karnı acıkırsa bir şeyler atıştırması sağlanabilir.
Eğitim yapılan oda iyi düzenlenmeli
Çocuk çok hareketli ise bu aralarda ev içinde dolaşması ve enerjisini atacak aktivitelere yönlendirilmesi yararlıdır. Aynı zamanda çocuğun online dersleri izleyeceği oda güzelce düzenlenmeli, gerekli sessizlik ve dikkatini dağıtabilecek dış faktörlerden mümkünce arındırılmalı ders dinlemeye uygun bir hale getirilmelidir.
Kronometre kullanılabilir
Ayrıca ders bitiminden sonra da yine yüz yüze eğitimi döneminde çocuk okuldan eve geldiğinde olduğu gibi geri kalan zamanında zaman planlaması yönünde çocuğa yol gösterici ve rutininde ısrarcı olmak önemlidir. Kronometre ve hatırlatıcı kullanımı ile çocuğunuzun dikkatinin c¸elinme riskini geciktirebilirsiniz.
Dikkat dağılmasını önlemek için…
Oturma du¨zenindeki degˆis¸iklikler (o¨rnegˆin pencere o¨nu¨nde oturmama, dikkat dagˆıtıcıları go¨ru¨s¸ ac¸ıs¸ından c¸ıkarma), uygun aydınlatma ve gu¨ru¨ltu¨ ic¸in yapılan degˆis¸iklikler (o¨rnegˆin kulaklık kullanmak), çocuğun eğitimini verimli hale getirmek ic¸in sık mola vererek, kısa ama etkin odaklanma su¨releri sagˆlamak (“ara vermeliyim” kartları olus¸turmak, mola ve derse bas¸lama zamanını hatırlatması ic¸in alarm ve kronometre kullanmak), mobil telefonunu uc¸us¸ moduna almak veya sesini kısıp aranızda anlaşabileceğiniz bir yerde muhafaza altına almak, televizyon, bilgisayar gibi eğlence amaçlı ekran kullanımını c¸alıs¸ılan su¨re boyunca kapalı tutmasını sağlamak yapılabilecek bazı degˆis¸ikliklerdendir.
Çalışma programını beraber belirleyin
Kapısına rahatsız edilmek istemedigˆini belirten yazılar asabilir, yanına ugˆrayabileceğiniz, onu arayabilecekleri saatleri arkadaşlarına belirtebilir, alarmlar kurabilirsiniz. Bu konularda yönlendirmenize çok ihtiyaç duyacaktır.
Teknoloji kullanımı kontrollü olmalı
Unutulmamalıdır ki çocuğunuzun verimsiz as¸ırı odaklanmalardan (hiperfokus) kac¸ınması önemlidir. As¸ırı odaklanma DEHB’nin sık go¨ru¨len belirtilerindendir. As¸ırı odaklandıgˆı bir etkinlik, daha o¨nemli ve o¨ncelikli dersleri ve ödevleriyle ilgili zaman ve enerji kaybına neden olabilir. Bu bakımdan çocuğun eğlence amaçlı aktivitelerine beraber yapabileceğiniz ve oynayabileceğiniz oyunları ve aktiviteleri mutlaka ekleyin. Mesela beraber müzik aleti çalmayı öğrenin, resim yapın, spor faaliyetleri yapın, ev içi oyunlar oynayın ve mutlaka eğlence amaçlı teknoloji kullanımı sınırlayın.
Sosyal etkileşim ve egzersiz gerekli
Egzersiz odaklanmayı arttırır. Çocuğu ders dinlediği ve çalıştığı odayı havalandırmak, gu¨nes¸ ıs¸ıgˆının ic¸eri girmesini sagˆlamak, fiziksel izolasyonu bozmadan bahc¸e ya da balkonda zaman gec¸irmesini sağlamak, mümkünse evde, balkonda veya bahçede spor faaliyetlerine izin verecek bir ortam sağlamak ve du¨zenli hareket etmesini sağlamak yararlı olacaktır. Çocuğunuzun arkadaşlarıyla(gu¨venli bir mesafeden!) zaman gec¸irmesini sağlayın. Sosyal etkiles¸ime devam etmek, sohbet etmek ve sosyal olarak topluma bagˆlı kalmak c¸ok o¨nemlidir. Çocuğunuzla, sohbet edin ve zaman gec¸irin. Sosyal etkiles¸ime devam etmek, sohbet etmek ve sosyal olarak topluma bagˆlı kalmak c¸ok o¨nemlidir.
Süreç tüm çocukları zorlayabilir
DEHB olsun veya olmasın bu süreç çocuklarda tatil havasından çıkamamaya, okul ciddiyetine geçememeye, evde fazla zaman geçirdiği için sosyallikten uzaklaşmaya, aşırı teknoloji kullanımına sebebiyet verebilmekte ve çocuklarımızın bizim desteğimize ve motivasyonumuza aşırı ihtiyaç duymalarına sebep olmaktadır. Elbette ki uzaktan eğitim ve pandemi dönemi çocuklarda tek başına DEHB oluşturabilen bir etmen değildir ancak DEHB olan çocukların semptomlarını arttırabilir veya DEHB teşhisi olmayan çocuklarda DEHB benzeri semptomların ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Bu bakımdan yukarıdaki bu önerilerin DEHB teşhisi bulunmayan çocuklar için de uygulanabilir.